- PURA Toga
- PURA Togacommunis olim Romae hominum privatorum fuit: sic dicta quod tota alba esset, nihil purpurae admixtum habens; hinc ἀπόρφυρος Graecis. Eadem Virilis appellata est: quod qui eam sumerent, pofitâ Praetextâ, ex Ephebis transcriberentur in Viros. Dabatur enim illa pueris virilem aetatem ingredientibus, exitu anni 15. ut de M. Ciceronis filio legimus, Rosin. l. 5. Antiq. Rom. c. 32. Sub initium anni 15. habet Ferrarius. Ita enim Interpresuetus Iuvenalis non dum editus Bibliothecae Ambrosianae, Praetexta genus erat Togae, quâ utebantur pueri adhuc sub disciplina, usque ad 15. annum: deinde Togam virilem accipiebant, unde in vita S. Germani legitur, cessit praetexta Togae: Scripta est autem versibus ea vita ab Erico, qui sub Carolo Calvo floruit, Cedebat Praetexta Togae. Proin quod Augustum aliosque serius Caligulaminprimis anno demum 19. id egisse legimus, magis ab alia causa, quam a lege et more provenisse, monet Manutius. Sumebatur vero haec Toga in templo Iovis Capitolini, ut M. Cottae pietatem laudans Val. Maximus docet, l. 5. c. 4. ex 4. Eô ipsô die, quô Togam sumpsit virilem, protinus ut e Capitolio descendit, C. Carbonem, a quo Pater eius damnatus fuerat, postulavit: protractumque reum iudicio afflixit. Quique eam sumebant, Tyrones. Plin. l. 8. c. 48. Tanaquil prima texuit rectam tunicam, quâ simul cum Toga pura Tyrones induuntur, novaeque nuptae. Hinc Ciceronis illud ad Attic. Ep. 8. l. 7. Haebebamus in manibus Antonii contionem, in qua erat Pompeii accusatio usque a Toga pura: docti omnes interpretantur, ab eius tyrocinio: Budaeusque ait, Puram Togam Tyrunculi forenses assumebant Tyrocinii die, vide Hieron. Bosium de Toga Rom. c. 12. Et quia huiusmodi Tyronibus id togae genus libertatis signum erat; antea enim a Paedagogis custodiebantur: hinc et Libera appellata est. Sed et eandem Rectam nuncupatam esse, ex Festo discimus: Rectae appellantur vestimenta virilia, quae Patres liberis suis consicienda curant, ominis causâ, ita appellata, quod a stantibus et in altitudinem texuntur. Tandem et Toga simpliciter, absque adiectione ulla vocabatur. Vide Ioh. Rosin. Antiqq, Rom. l. 5. c. 32. et Octav. Ferrarium, de Re Vestiar. l. 2. c. 1. Eôdem modô Pura Mantilia, apud Ael. Lamprid. in Alexandro Seu. c. 37. Convivium neque opiparum, neque nimis parcum, sed nitoris summi fuit: ita tamen, ut mantilia pura mitterentur: saepius coccô clavata etc. Nempe sic dicebantur, ut Toga pura, i. e. ἀπόρφυρος. Sic et vexilla pura; puris nempe clavata opponuntur. Non enim tunicis solum, sed et supellectili, praesertim tricliniari, clavi adsuebantur. Sic linteoram purprum et clavatorum, in seqq. idem meminit etc. Vide Salmas. et Casaubon. Not. ad Lamprid. ac de Toga pura quoque supra in voce Denarius.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.